Winston Churchill Het beroemde portret uit 1941 van de Armeens/Canadese fotograaf Yousuf Karsh, dat als basis heeft gediend voor menig postzegelontwerp. De politieke geschiedenis van de 20ste eeuw laat zich vrijwel volledig beschrijven door de biografieën van slechts zes mensen: Lenin, Stalin, Hitler, Mao Zedong, Franklin Roosevelt en Winston Churchill. De eerste vier zijn dictators die een revolutie veroorzaakten of gebruikten om totalitaire macht te krijgen. Roosevelt en Churchill verschillen van hen omdat zij leiders waren van democratische regeringen, en alles op alles zetten om de democratie te laten winnen van dictatuur. In dit artikel een portret van Europa's grootste staatsman van de vorige eeuw, Winston Churchill, de man die in november door de BBC nog is uitgeroepen tot de ‘grootste Brit aller tijden'. Churchill stamt uit een dynastie van militaire leiders. Een van zijn voorvaders, John Churchill, werd in 1702 benoemd tot eerste Hertog van Marlborough voor zijn overwinningen tegen de franse koning Lodewijk XIV in de Spaanse Successieoorlog. Winston Churchill als jongen met op de achtergrond Blenheim Palace Winston Churchill werd op 30 november 1874 geboren in Blenheim Palace, Woodstock, het huis dat de natie voor de Marlboroughs bouwde. Als jongeman kreeg hij na een academische studie op Harrow een gedegen militaire opleiding op Sandhurst, waarna hij als cavalerie-officier bij het leger kwam. Als jonge Luitenant bij het 21ste regiment lanciers in 1898 Hij volgde zijn militaire opleiding met veel enthousiasme (en nam met nog meer geestdrift deel aan het spelen van polo in het regiment), en tussen 1895 en 1898 was hij als waarnemer aanwezig bij drie militaire operaties: Spanjes strijd in Cuba in 1895, de Noord-westelijke grensstrijd in India in 1897 en de Sudan campagne in 1898, waar hij deelnam in wat geldt als de laatste cavalerie-charge van het Britse leger, bij Omdurman. Als militair voelde Winston zich als een vis in het water en had hij nooit last van angst of nervositeit, zoals hij zijn moeder in Engeland schreef. Curchill als oorlogs-correspondent In Cuba was hij aanwezig als oorlogscorrespondent voor de Daily Telegraph, terwijl hij in India en de Sudan zowel als correspondent en als bevelhebbend officier aan de operaties deelnam. Hierbij openbaarden zich twee andere aspecten van zijn karakter: een literaire kant en zijn interesse in maatschappelijke aangelegenheden. Nadat hij in 1899 het leger verlaten had ging hij werken voor de Morning Post. Churchill's avonturen in Zuidelijk Afrika Toen hij als verslaggever in 1900 in Zuid-Afrika aanwezig was om de Boer-oorlog te verslaan werd hij gevangen genomen. Hij wist op wonderbaarlijke wijze aan de Boeren wist te ontsnappen en haalde hij alle krantenkoppen in Engeland. Churchill was op slag een ware volksheld. Terug in Engeland schreef hij over zijn avonturen het boek ‘London to Ladysmith'. Winston Churchill heeft zijn hele leven boeken en verhandelingen geschreven. Zijn ‘Marlborough, His Life and Times' behoort tot de grootste Britse biografieën, en het zesdelige ‘The History of the Second World War' heeft er toe bijgedragen dat Churchill in 1953 de Nobelprijs voor literatuur kreeg toegekend. Schrijven heeft voor hem echter nooit een volledige dagtaak betekend. Zijn grootste interesse lag in de politiek. Zijn vader, Lord Randolph Churchill had door een vroegtijdig overlijden zijn politieke ambities niet kunnen verwezenlijken. De jonge Winston Al vroeg in zijn leven was Winston vastbesloten te slagen waar zijn vader had versaagd. Hij had hiervoor twee redenen. Zijn vader had hem veracht. In een brief aan zijn grootmoeder, de weduwe Duchess of Marlborough, schreef hij in augustus 1893 dat de jongen ‘de kennis, begrip en kwaliteiten miste voor elk soort betrekking. Hij heeft wel talent voor uitsloven, overdrijven en doen alsof'. De afkeuring van zijn vader deed Winston zeker pijn, maar als reactie verheerlijkte hij later de herinnering aan zijn vader. Hij vocht voor eerherstel van zijn vader in het Parlement, waar hij door de Conservatieve Partij in diskrediet was gebracht. Dertig jaar na Lord Randoph's dood schreef Winston: ‘al mijn dromen over kameraadschap kwamen tot een einde. Er resteerde voor mij alleen het volharden in zijn doelstellingen en zijn eerherstel'. Churchill als parlementslid Churchill kwam in 1901 op 26-jarige leeftijd in het Parlement. In 1904 verliet hij de Conservatieve Partij en sloot zich aan bij de Liberalen, deels uit berekening: de Liberalen waren een partij in opkomst, en in hun gelederen bereikte hij al snel een vooraanstaande positie. Ook was hij voorstander van sociale hervormingen, waarvoor hij bij de Liberalen meer weerklank vond dan bij de Conservatieven. Op 12 september 1908 trouwde Churchill met Clementine Ogilvy Spencer en het jaar daarop publiceerde hij een boek met zijn politieke filosofie: ‘Liberalism and the Social Problem'. Hij werd Minister van Binnenlandse Zaken in 1910 en Hoofd van de Admiraliteit in 1911, waarbij hij hielp de Royal Navy te moderniseren. Churchill was een van de eersten die de militaire mogelijkheden zag van vliegtuigen en in 1912 zette hij de Royal Naval Air Service op. In zijn hoedanigheid als aanvoerder van de Royal Navy betrad Winston Churchill het politieke wereldtoneel bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914. In 1911 werd Churchill benoemd tot First Lord of the Admiralty Zijn rotsvaste geloof in de strategische rol van de Britse Marine dirigeerde hij een divisie van de Royal Navy naar de kust van Vlaanderen in 1914. Gefrustreerd door de patstelling in België en Frankrijk die daarop volgde, nam hij het initiatief voor de enige belangrijke poging om de Duitsers in de flank te treffen door de Marine, en later een grote legermacht, te sturen naar het Middellandse-Zeegebied. Een Engels-Franse legermacht leverde in 1915 bij Gallipoli strijd om de verdediging te breken die de toegang tot de Zwarte Zee blokkeerde. Churchill in de 20-er jaren Het was een historische mislukking die er toe leidde dat Churchill aftrad en politiek op de achtergrond raakte, een situatie die bijna 25 jaar zou duren. Ondanks zijn herbenoeming tot minister van munitie in 1917, na enige tijd een infanteriebataljon aan het westelijke front geleid te hebben, lukte het hem niet de reputatie als toekomstig nationaal staatsman terug te krijgen die hij vóór de oorlog had. Teleurgesteld greep hij de steun van de liberale partij aan de eerste Labour-regering in 1924 aan om zich opnieuw aan te sluiten bij de Conservatieven, na een periode waarin hij geheel niet in het Parlement zat. De Conservatieve Eerste Minister Stanley Baldwin benoemde Churchill tot Minister van Financiën, maar toen hij in 1925 opnieuw de gouden standaard invoerde bleek dat een financieel rampzalige beslissing. Hij verzwakte zijn politieke status nog meer door zijn oppositie tegen voorstellen om India beperkt zelfbestuur te verlenen. Hij trad af als minister in 1929 en niemand gaf nog een cent voor zijn politieke loopbaan. Het wapenschild van Winston Churchill Churchill was niet alleen een echte democraat, hij was ook een onverbeterlijke romanticus. Zijn terugkeer naar de gouden standaard bijvoorbeeld, waarbij de intrinsieke waarde de gouden munt gekoppeld is aan de goudprijs op de wereldmarkt, werd ingegeven door zijn verlangen Groot Brittannië als grote financiële macht te laten optreden. Hij was tegen beperkt zelfbestuur voor India omdat hij, om dezelfde romantische redenen, de Britse imperialistische geschiedenis koesterde. Deze zegel uit 1965 toont het beroemde portret van Karsh Als democraat verafschuwde hij de opkomst van totalitaire regimes in Europa. In 1935 waarschuwde hij in het Lagerhuis voor het behoud van de menselijke waarden en het belang van vrije regeringen om de westerse beschaving te behoeden voor overheersing en depotisme. Zijn anti-bolsjewistische politiek had gefaald. Maar door het steunen van de anti-Nazi politiek in de jaren tussen 1933 en 1939 was Churchill dé man in wiens hand de natie haar vertrouwen kon leggen, toen in 1940 de confrontatie tussen Groot Brittannië en Hitler een feit werd. Hij had openlijk afkeuring uitgesproken over de vredelievende politiek van voor de oorlog van de Conservatieve leiders Baldwin en Chamberlain. Churchill met admiraalspet Bij het uitbreken van de oorlog werd Churchill benoemd tot Hoofd van de Admiraliteit, en op 4 april 1940 werd hij voorzitter van het Militaire Coördinerende Comité. Later die maand bezette het Duitse leger Noorwegen, een zware tegenslag voor Neville Chamberlain die een vredespolitiek met Duitsland voorstond. Toen Chamberlain hierop het vertrouwen van het Parlement verloor werd Churchill Eerste Minister. Op 10 mei 1940 werd Churchill door Koning George VI tot premier benoemd, op dezelfde dag dat Duitsland een offensief in het westen begon en Nederland, België en Luxemburg binnentrok. Twee dagen al later vielen Duitse legereenheden Frankrijk binnen. Churchill erfde een troosteloze politieke situatie. Na de overwinning van Duitsland op Frankrijk stond Brittannië, zoals hij zelf zei, er totaal alleen voor. Het land had geen bondgenoten van betekenis en lag, gedurende het grootste gedeelte van 1940, onder voortdurende dreiging van een Duitse invasie en onder constante Duitse luchtaanvallen. Een grote omnibus-serie in de Britse Gemenebest eerde in 1966 Churchill, en toont Londen onder vuur tijdens de Blitz-krieg. Niettemin bleef Churchill Hitler's vredesaanbod weigeren en organiseerde hij een succesvolle luchtverdediging die leidde tot de overwinning in de ‘Battle of Britain'. Churchill wist de bevolking keer op keer moed in te spreken en aan te zetten tot een steeds grotere inspanning om de oorlog het hoofd te bieden, waarvoor hij gebruik maakte van de radio om het volk toe te spreken. Als briljant verteller was hij een onvermoeibare bron van kracht voor het volk dat het in de Blitz zwaar te verduren had. Intussen stuurde hij het grootste deel van het Britse leger, na de vernederende terugtocht uit het noordfranse Duinkerken, naar het Midden-Oosten om daar weerstand te bieden aan Hitler's Italiaanse bondgenoot, Mussolini. Het inzetten van het Britse leger in Noord-Afrika was een van de meest stoutmoedige strategische beslissingen in de geschiedenis. Generaal Montgomery behaalde spectaculaire Britse successen in Noord-Afrika Overtuigd als hij was dat Hitler Brittannië niet kon binnenvallen zolang de Royal Navy en de beschermende Royal Air Force intact bleven, stuurde Churchill het leger naar een veraf gelegen front om op een onverwachte plaats een aanval te doen op de Nazi alliantie. Zijn overwinningen op Mussolini in 1940 en 1941 vernederden Hitler en maakten hem woedend, terwijl de Zijn onverzettelijkheid jegens de Duitsers maakte Churchill legendarish Britse interventie in Griekenland, tegen Hitler's invasie van de Balkan, de plannen van de Nazidictator verstoorden om de Duitse verovering van Europa te voltooien met de bezetting van Rusland. De neiging van Churchill om bij het uitzetten van strategieën op zijn gevoel en impulsiviteit af te gaan maakten zijn adviseurs razend. Zij stafchef Alan Brooke klaagde dat Churchill elke dag wel tien ideeën had, waarvan één goede - en hij wist niet welke. Toch gaf Churchill de romanticus blijk van een realistische visie toen Rusland in een hachelijke situatie verkeerde, toen Hitler in juni 1941 in Operatie Barbarossa de Sovjet-Unie binnenviel. Hoewel hij het communisme verfoeide accepteerde hij een communistische bondgenoot in ds strijd tegen Hitler, niet alleen in woorden maar ook in daden. Hij stuurde een groot deel van de Britse oorlogsproductie via Arctische konvooien naar de Sovjet-Unie, zelf in een tijd dat de konvooien van Amerika naar Engeland, die het land moesten behoeden van de hongerdood, onder hevige aanvallen lagen van Duitse U-boten. Vanaf het begin van zijn premierschap had Churchill, zelf half Amerikaans van geboorte, zijn hoop gevestigd op de Verenigde Staten voor de uiteindelijke overwinning. Het duurde bijna 2 jaar voordat Engeland hulp kreeg in de strijd Hij trok nauwe banden aan met Amerika's president Franklin D. Roosevelt, die hij probeerde over te halen tot een bondgenootschap dat het tij in de oorlog zou keren. Roosevelt's terughoudendheid om de Verenigde Staten in een regelrechte oorlog in Europa te storten nam Churchill's optimisme niet weg. Hij hoopte altijd dat de gebeurtenissen in zijn voordeel zouden uitpakken. En inderdaad, het besluit van Japan, een bondgenoot van Hitler, om de Amerikaanse Vloot op 7 december 1941 in Pearl Harbour (Hawaï) aan te vallen bevestigde zijn hoop. Die avond schreef hij in zijn dagboek: ‘en zo hebben we alsnog gewonnen.' Toen de VS zich mengden in de strijd keerde het tij voor de Britten. Hier Roosevelt en Churchill. Het besluit van de inmenging van Amerika in de oorlog in Europa markeerde het hoogtepunt van Churchill als staatsman. Toen de oorlog begon was Brittannië zowel qua demografische ligging, industrialisatie en financiën de zwakste van de drie uiteindelijke bondgenoten, Brittannië, de Sovjet Unie en de Verenigde Staten. Verliezen in 1940 hadden het land verder verzwakt, net als het beëindigen van alle buitenlandse investeringen om geld vrij te maken voor de oorlogsindustrie in het begin van de oorlog. In 1942 kreeg Churchill, door het prestige dat hij daarvoor gewonen had als Hitler's enige vijand, het leiderschap in het anti-Nazi verbond met Roosevelt en Stalin. Enveloppe ter herdenking van de conferentie van Churchill, Stalin en Roosevelt in Teheran in november 1943, om de oorlogssituatie te bespreken. Begrijpelijkerwijs kwam het hoogtepunt van Churchill's roem met de invasie van Normandië in 1944. Tegen die tijd echter was de band tussen Rusland en Amerika sterker dan die tussen Engeland en Amerika, zoals hij tot zijn spijt moest bemerken tijdens de laatste conferentie van de Grote Drie in Yalta, in februari 1945. Churchill in karakteristieke pose, met sigaar in de mond het V-teken (Victory - overwinning) makend Kort daarna kreeg hij in zijn eigen land de vernedering te verwerken van het verliezen van de algemene verkiezingen, en daarmee het premierschap. Hij was opnieuw premier van Engeland van 1951 tot april 1955, toen zijn slechte gezondheid en zichtbaar afnemende krachten hem dwongen af te treden. Het was beter geweest voor zijn reputatie als het deze tweede ambtsperiode niet had genomen. Churchill was geen krachtdadige premier in vredestijd. Zijn naam was gevestigd, en is onmiskenbaar, als de grootste van alle Britse oorlogsleiders. Het is niet alleen zijn eigen land echter dat hem veel verschuldigd is. Churchill in drie hoedanig-heden: als staatsman (parlement), als militair (sabel) en als schrijver (ganzenveer) Dat is ook de wereld van vrije mannen en vrouwen op wie hij een voortdurend en indringend beroep deed in zijn schitterende speeches vanuit een onder vuur liggend Brittannië in 1940 en 1941. Churchill haatte niet alleen tirannie, hij verafschuwde het. De minachting die hij tentoon spreidde voor dictators, hernieuwd in zijn beroemde speech over het IJzeren Gordijn in Fulton, Missouri, bij het begin van de koude oorlog, versterkte het geloof van het westen in de morele superioriteit van de democratie en de onvermijdelijkheid van haar overwinning. Herdenkingsenveloppe uit 2001 ter herinnering aan de aanvang van de tweede ambtstermijn van Churchill als minister-president, op 26 oktober 1951 In augustus 1946 kreeg Churchill de eerste van een serie hersenbloedingen, een feit dat angstvallig voor het publiek verborgen werd gehouden. Na zijn politieke loopbaan legde Churchill zich toe op schrijven (o.a. The History of the English-Speaking People) en Naast schrijven was schilderen een grote hobby schilderen, een hobby die hem veel plezier verschafte. Hij bleef echter parlementslid tot 1964, toen hij zich nier meer herkiesbaar stelde. Hij kreeg diverse hoge onderscheidingen. Naast de Nobelprijs voor literatuur in 1953 werd hij in dat jaar door de jonge Koningin Elisabeth II in de adelstand verheven en werd hij opgenomen in de De ceremoniële kleding van de Orde van de Kousenband Orde van de Kousenband. Van de talloze andere onderscheidingen die Churchill kreeg noemen we speciaal het Ereburgerschap van de Verenigde Staten, dat hem in 1963 door President Kennedy werd verleend. Winston Churchill overleed aan een fatale hersenbloeding op 24 januari 1965, op 90-jarige leeftijd. Hij kreeg een staatsbegrafenis (als vierde niet-koninklijke Brit, na Horatio Nelson, de eerste Duke of Wellington en William Gladstone) en ligt begraven in St. Martin's Churchyard te Bladon, Oxfordshire. Ton Vis Churchill's eerste benoeming in het Parlement kwam in 1899 voor het district Oldham (bij Manchester)