Engeland, land met een rijke historie

Engeland is een land van uitersten. Aan de ene kant is er het matige, vochtige weer en een keuken die niet echt tot de verbeelding spreekt, aan de andere kant biedt het land een ongelooflijk rijke historie en


Penicilline
culturele nalatenschappen van wereldfaam. Of de Britten nu van die denkers zijn of niet, feit is dat Engelse uitvindingen de wereld op beslissende momenten ingrijpend hebben gewijzigd. Denk maar eens aan de

Radar
stoommachine, de penicilline, de radar en... de postzegel! Ook die stukjes papier die ons zo mateloos fascineren vinden hun bakermat in Engeland. In dit artikel nemen we een duik in de rijke geschiedenis van het Verenigd Koninkrijk (zoals het officieel heet). Anders dan in Nederland koestert de gemiddelde Engelsman z'n vaderlandse geschiedenis en de vele historische

Rowland Hill, de "uitvinder" van de postzegel
plaatsen, die nauwgezet in stand worden gehouden. En dat het een bijzonder land is met veel bezienswaardige plaatsen zal u door het lezen van dit artikel snel duidelijk worden.

Geschiedenis.
Uit opgravingen is gebleken dat het gebied van de Britse eilanden al zo'n 30.000 jaar geleden door mensen werd bewoond. Overigens was tot zo'n 6500 jaar voor het begin van onze jaartelling Engeland door een landbrug verbonden met het vasteland van Europa. Pas toen werd het, na de laatste kleine ijstijd, zoveel warmer dat de stijging van de zeespiegel de landbrug deed overstromen en Het Kanaal ontstond. De eerste inwoners waren de Iberiërs, afkomstig uit Spanje en Portugal. Ze kwamen rond 3000 v.Chr. en bouwden waarschijnlijk Stonehenge.


Stonegenge
Leefde men oorspronkelijk voornamelijk van de jacht, vanaf ca. 4500 jaar v.Chr. deden landbouw en veeteelt hun intrede, en ontstonden de eerste nederzettingen.
In de ijzer- en bronstijd, rond 1500 v.Chr., waaide de klokbekercultuur over vanuit Europa. Tussen 600 en 400 v.Chr. kwamen de Kelten naar Engeland. De eerste groep waren de Gaels, maar zij werden naar Schotland en Ierland verdreven door de tweede groep Kelten, de Prythons (Britons).


Keizer Hadrianus
In 55 v.Chr. probeerde Julius Caesar Engeland te veroveren, maar werd in eerste instantie verslagen door de Prythons. Een jaar later kwam hij terug en overwon nu. De Romeinen brachten rijkdom met zich mee (en later ook het Christelijk geloof). Rond de kampen die ze opbouwden ontstonden steden. Veel namen van steden eindigen nu nog in -chester, -caster of -cester, namen die zijn afgeleid van het Latijnse castra dat "legerkamp" betekent. Zij stichtten de provincie Brittannia, met Londen (Londonium) als hoofdstad.

Romeinse legionair in York
Ook andere steden als Canterbury (Durovernum), Dover (Dubris) en York (Eboracum) werden door de Romeinen gesticht.
Omdat stammen in het noorden, de Picten en de Scoten, voortdurend de kampementen en steden aanvielen bouwden de Romeinen onder Keizer Hadrianus in 125 n.Chr. een muur om hen op afstand te houden. Delen van deze "Hadrian Wall" zijn in het grensgebied van Engeland en Schotland nog steeds te vinden.


De "Hadrian Wall"
Omdat het Romeinse rijk aan het begin van de 5e eeuw door barbaren werd bedreigd trok keizer Honorius in 410 alle legioenen terug om Rome en Italië te verdedigen. De Kelten bleven achter. Door de grote volksverhuizing die op het Europese vasteland plaatsvond werd in de loop van de 5e en 6e eeuw Engeland overstroomd door Germaanse stammen: de Angelen, Saksen en Juten. De Kelten werden steeds meer verdreven naar de uithoeken van het land, voornamelijk Cornwall en Wales. Hoewel Engeland z'n naam dankt aan de Angelen, waren zij niet de belangrijkste groepering. Omdat de Angelen, Saksen en Juten een gezamenlijke achtergrond en cultuur hadden worden ze tot op de dag van vandaag aangeduid met Angelsaksen.

Het Engelse wapen: 3 leeuwen boven elkaar
De naam van de Saksen leeft voort in die van graafschappen als Essex, Sussex en Wessex (de Oost-, Zuid- en West Saksen). Hoewel Wessex als graafschap nu niet meer bestaat, is het in het verleden een invloedrijk koninkrijk geweest. In heel Engeland ontstonden op deze manier zeven koninkrijken, die op zekere hoogte met elkaar samenwerkten. De belangrijkste orst werd de Bretwalda, die meer invloed werd toegekend dan de anderen. Het is moeilijk vast te stellen op welk moment de eenwording van Engeland plaatsvond. Veelal wordt Egbert, de koning van Wessex, beschouwd als de eerste koning van Engeland. Het was echter pas Alfred de Grote (871-899) die zichzelf Koning van Engeland noemde.

Vanaf 793 wordt Angelsaksisch Engeland geteisterd door Vikingaanvallen vanuit Scandinavië, met name Denemarken en Noorwegen. In datzelfde jaar wordt het rijke


De Ierse monnik St. Columba bracht in de 6de eeuw het Christelijke geloof naar Schotland
klooster Lindisfarne door hen geplunderd en vernietigd. Na ruim een halve eeuw van incidentele rooftochten sloegen de plunderingen om in echte veroveringstochten. Halverwege de 9de eeuw kregen de Denen grote delen van Noordoost-Engeland in handen, dat zij Danelaw noemden en waar hun eigen wetten golden. Na het jaar 1000 wisselen Angelsaksische vorsten uit het huis Wessex en Deense koningen elkaar af na onderlinge schermutselingen of na afspraak. Toen in 1016 de laatste Wessex-koning Edmund II stierf werd de Deen Knoet de Grote koning van Engeland. Hij was in zijn tijd de machtigste vorst in Europa, omdat hij

Westminster Abbey
tegelijkertijd ook koning was van Denemarken en Noorwegen. Hij bevorderde het Christendom en bestuurde het land wijs en rechtvaardig, tot zijn dood in 1035. Toen zijn zoon en opvolger Hardeknoet in 1042 overleed verviel de troon weer aan een Angelsaks, Edward de Belijder, een erg religieuze man. Hij liet, met hulp van Normandische adviseurs, de Westminster Abbey bouwen.

Toen Edward in 1066 stierf barstte er een opvolgingsstrijd uit tussen Harold Godwinson, graaf van Wessex, Harald III van Noorwegen en hertog Willem van Normandië.


De Slag bij Hastings (1066)
In dit beslissende jaar voor de Britse geschiedenis wist uiteindelijk de laatstgenoemde op 14 oktober de slag bij Hastings te winnen. Deze "Norman Conquest", die op unieke wijze als beeldverhaal op het tapijt van Bayeux staat afgebeeld, had grote gevolgen, niet alleen voor het landsbestuur maar ook voor de ontwikkeling van de Engelse taal. Willem de Veroveraar exporteerde het continentale feodalisme naar Engeland.

Het Domesday Book, een van de grootste schatten van The National Archives
De Angelsaksische edelen werden onteigend en vervangen door Normandische edelen. Willem liet ook in 1086 het Domesday Book opstellen, waarin alle bezittingen van alle personen in Engeland werd opgetekend. Op deze manier kon hij makkelijk belastingen heffen.

Een van zijn opvolgers, koning Hendrik II (koning van 1154 tot 1189) stichtte de Plantagenet-dynastie. Hij kwam in conflict met de kerk die vertegenwoordigd werd


De Kathedraal van Canterbury
door de bisschop van Canterbury, Thomas Becket. In 1170 werd de bisschop vermoord door vier overijverige ridders die de verwensingen van de koning letterlijk hadden genomen. In de kathedraal van Canterbury is een gedenkplaats ingericht op de plek waar Becket werd vermoord.

Na zijn dood werd Hendrik opgevolgd door zijn zoon, Richard Leeuwenhart, die Engeland vrijwel meteen verliet om deel te nemen aan de Derde Kruistocht. Zijn plaatsvervanger was zijn broer Jan,


St. Augustine en Koning Engelbert, stichter van Canterbury
die volgens de Robin Hood-legende een waar schrikbewind voerde. Toen Richard, die zelf geen kinderen had, op 6 april 1199 tijdens het beleg van Chalûs door een pijl werd getroffen en stierf, werd Jan de nieuwe koning. Net als zijn vader was Jan veelvuldig in conflict met de kerk, en hij kon zijn koningschap alleen redden door het land te besturen als pauselijke leen.

Hij bezat dus feitelijk geen land, vandaar zijn bijnaam Jan zonder Land. Ook waren er steeds conflicten met Frankrijk, en toen hij na de slag bij Bouvines (1214) alle gebieden in Frankrijk verloor kwamen de Engelse edelen massaal in opstand. Jan moest in Runnymede de Magna Carta ondertekenen, dat aan de edelen veel rechten toekende. In oktober 1216 stierf Jan, die werd opgevolgd door zijn negenjarige zoon Hendrik.


In 1965 werd het 700-jarig bestaan van het Engelse Parlement gevierd
In 1227 werd Hendrik meerderjarig en ontdeed zich van de regenten die het land zolang geregeerd hadden. Omdat Hendrik veel Franse familieleden van zijn vrouw bevoorrechtte leidde dit tot gewapend verzet van de adel, dat zich de rechten van de Magna Carta niet liet ontnemen. Uiteindelijk werd de

De huidige parlementsgebouwen, in het Palace of Westminster
koning gedwongen toestemming te verlenen tot de vorming van een Parlement, het eerste instituut in de wereld waarin gegoede burgers en de edelen (de House of Commons en de House of Lords) konden deelnemen aan het regeren van een land.

Overigens kwam dit parlement pas tijdens de regeerperiode van zijn zoon Edward I (1272-1307) voor het eerst daadwerkelijk bijeen. Deze Edward wilde het grondgebied van zijn koninkrijk uitbreiden en veroverde zowel Wales als grote delen van Schotland. Pas aan het eind van zijn regeerperiode wisten de Schotten onder leiding van Robert the Bruce de Engelsen weer te verdrijven. Uiteindelijk werden de Engelsen in 1314 verpletterend verslagen in de Slag om Bannockburn, de laatste van de Schotse Onafhankelijkheidsoorlogen.


Robert the Bruce
In 1337 raakte de jonge koning Edward III (koning van 1327 tot 1377) in conflict met zijn leenheer Filips VI van Frankrijk, over het leen Guyenne. Koning Filips probeerde Edward de hertogstitel af te nemen, waarop Edward III zichzelf uitroept tot Koning van Frankrijk. Dit markeert het begin van de Honderdjarige Oorlog met Frankrijk. De Engelsen weten aanvankelijk bij verschillende veldslagen grote delen van westelijk Frankrijk te veroveren.

Van Edward III is bekend dat hij behalve Frans, de taal van de Normandische adel, ook Engels sprak. Engels was de taal van het Angelsaksische volk en had sinds de Normandische Verovering grote veranderingen ondergaan, onder invloed van


De graallegende rond Koning Arthur is een beroemd verhaal uit de Angelsaksische literatuur
het Frans. De oorlog tegen Frankrijk zorgde ervoor dat het Engels werd bevorderd. Rond deze tijd verscheen ook de eerste echte Engelstalige literatuur, namelijk de Canterbury Tales van Geoffrey Chaucer. In de loop van de honderden jaren had zich een Engelse identiteit gevormd, gesymboliseerd door de taal en de vlag. In 1377 stierf Edward III, die nog altijd wordt gezien als een van de meest succesvolle koningen uit de Engelse geschiedenis.

Onder koning Hendrik VI (1422-1461) kwam een einde aan de Honderdjarige Oorlog, die uiteindelijk een overwinning voor Frankrijk betekende. Engeland verloor alle aanspraak op gebieden in Frankrijk. in het binnenland braken vervolgens de zogenaamde Rozenoorlogen uit,


Het wapenschild van Richard III, met de lijfspreuk "Honi soit qui mal y pense", wee hij die er slecht van denkt. Ingesteld in 1349 door Edward III toen de Gravin van Shaftesbury tijdens een dans haar kousenband verloor. Hij richtte daarbij de Orde van de Kousenband op.
de strijd om de macht tussen de Huizen van Lancaster en York. Pas in 1471 werden de laatste Lancasters verslagen en greep Edward IV als eerste koning uit het huis York de macht. In 1485 werd zijn opvolger, Richard III, ten val gebracht door Henry Tudor, die als Henry VII koning werd en een definitief einde maakte aan de Rozenoorlogen tussen Lancaster en York.

Tijdens de regeerperiode van het Huis Tudor onderging Engeland vele veranderingen op godsdienstig, economisch en politiek gebied. Rond 1500 telde het land ca. 3 miljoen inwoners in een overwegend agrarische samenleving. De steden waren nog maar bescheiden in omvang. De tweede zoon van Henry VII werd een van de bekendste Engelse vorsten. Henry VIII, die regeerde van 1509 tot 1547, streefde naar absolutisme. Hij huwde liefst zes keer, achtereenvolgens met Catharina van Aragon, Anna Boleyn, Jane Seymour, Anna van Kleef, Catharina Howard en Catharina Parr.


Henry VIII
Anna Boleyn en Catharina Howard werden onthoofd, terwijl hij scheidde van Catharina van Aragon en Anna van Kleef. Zijn levenswandel leidde in 1534 tot een breuk met de kerk van Rome. De over het algemeen anti-paapse bevolking van Engeland was daar zeker niet op tegen en het protestantisme won vanaf die tijd steeds meer terrein. In deze tijd werd ook de ontbinding van de machtige kloosters voltooid, waardoor veel grondgebied herverdeeld werd en in handen van landadel kwam. De boeren profiteerden hier echter nauwelijks van en boerenopstanden kwamen dan ook regelmatig voor.


De zes vrouwen van Henry VIII


Mary I, dochter van Henry VIII en Catharina van Aragon, was tijdens de regering van haar vader fanatiek katholiek gebleven. Tijdens haar regeerperiode (1553-1558) poogde zij het rooms-katholicisme in Engeland te herstellen en ontketende daardoor een verbeten strijd tussen rooms-katholieken en protestanten. Ze onderdrukte krachtig

De Tower in Londen, de residentie van de Engelse koningen
een opstand ontketend door Thomas Wyatt en liet vele protestanten ter dood brengen, vandaar haar bijnaam Bloody Mary. Ze huwde in 1554 de latere koning Filips II van Spanje.


Elisabeth I
Zij werd opgevolgd door haar halfzuster Elisabeth I, die in haar lange regeerperiode (1558-1603) definitief de Engelse hervorming bevestigde door stichting van de Anglicaanse Kerk. Zij was de dochter van Henry VIII en Anna Boleyn, en bleef haar hele leven ongehuwd en kinderloos (vandaar haar bijnaam Virgin Queen, naar haar werd ook de Amerikaanse kolonie Virginia vernoemd). Zij was overtuigd protestants en liet haar nicht en rivale Mary Stuart van Schotland in 1587 onthoofden nadat zij enkele keren tegen haar had samengezworen.

Schip van de Spaanse Armada
Engeland raakte om het geloof in oorlog met haar gewezen zwager Filips II van Spanje, maar de Spaanse Armada werd door de Engelsen verpletterend verslagen. Elisabeth bevorderde de scheepvaart en handel, waardoor de Engelse Gouden Eeuw ontstond, met een bloeitijd in Engelse literatuur (Shakespeare). Ook bracht zij een verzoening tussen katholieken en protestanten teweeg, maar werd niettemin door Paus Pius V in de ban gedaan.

Met de dood van Elisabeth I in 1603 stierf de Tudor-dynastie uit. Zij werd opgevolgd door de koning van Schotland, James I Stuart. Onder zijn bewind ontstonden er ernstige problemen van godsdienstige, financiële en politieke aard, die onder Charles I (1625-1649) leidden tot de Engelse


De Burgeroorlog, strijd tussen Koning en parlement
Burgeroorlog (1642-1651). Uit deze strijd kwam de Engelse staatsman en streng puritein Oliver Cromwell als overwinnaar naar voren. Hij liet de koning ombrengen en vestigde een militaire dictatuur, waarbij hij als "Lord Protector" vrijwel zonder parlement regeerde. Cromwell was de grondlegger van de Engelse wereldmacht. Zo sloot hij de Vrede van Westminster met de Nederlanden en verdragen met Zweden, Denemarken en Frankrijk. Ook bevorderde hij sterk de koloniale uitbreiding van Engeland. Hij stierf in 1658.


De vlag van Engeland, het St. George kruis
Na de dictatuur van Cromwell (Interregnum) volgde restauratie van het Huis Stuart en werd het anglicanisme als staatsgodsdienst hersteld. Na het bewind van de katholieke koning James II (1685-1688) brak er een opvolgingskwestie uit tussen twee groeperingen, de Tories en de Whigs. De Tories steunden de wettelijke (katholieke) troonopvolger, de Whigs probeerden juist de katholieken uit te sluiten. Zij zochten steun bij stadhouder Willem III van Holland die getrouwd was met James' dochter Mary. Via deze weg wilden zij het protestantisme en de vrijheid van Engeland redden. Op 5 november 1688 landde Willem (door de Engelsen William genoemd) in Engeland en James vluchtte naar Frankrijk. Deze paleisrevolutie leverde in 1689 de Bill of Rights op, wetten die versterking van het parlement betekenden, en de Act of Settlement van 1701, die de protestantse troonopvolging waarborgde.

De "Union Jack", samengesteld uit het St. George cross van Engeland, het St. Andrew cross van Schotland en het St. Patric cross van Ierland
In 1707 werden door de Act of Union Engeland en Schotland verenigd tot een rijk met één parlement. Vanaf dat moment wordt het eiland dat Engeland, Schotland en Wales omvat aangeduid met Groot-Brittannië. De tweede helft van de 17de eeuw betekende voor Engeland financiële, koloniale en commerciële expansie. Tekenend hiervoor waren de oprichting van de Bank of England in 1694 en de Londense Beurs in 1698. In Indië en Noord-Amerika werden de eerste nederzettingen gevestigd, die later van vitale betekenis werden.

Postzegelboekje Bank of England

In 1714 besteeg George I als eerste koning van het Huis Hannover de Engelse troon. Na George II (1727-1760) werd George III koning, en bij de vrede van Parijs vielen Canada, Nova Scotia, Cape Breton Island en een aantal West-Indische eilanden aan Groot-Brittannië toe. Ook kreeg de natie de suprematie in Indië. Van enorme betekenis voor de wereldgeschiedenis was


In 1776 verklaarden de Britse kolonies in Noord-Amerika zich onafhankelijk en stichtten de USA
de Amerikaanse Vrijheidsoorlog (1775-1783), waarbij de Amerikaanse kolonies zich vrijvochten van Groot-Brittannië. Hoewel de Franse Revolutie aanvankelijk bewondering oogstte in Engeland, brak op 1 februari 1793 de Frans-Britse oorlog uit. In 1802 sloot Groot-Brittannië met Frankrijk de Vrede van Amiens, maar in 1803 volgden nieuwe vijandelijkheden.


Nelson, winnaar van de Slag bij Trafalgar
Door de overwinning in de Slag bij Trafalgar (21 oktober 1805) tegen een gecombineerde Frans/Spaanse vloot verkreeg Groot-Brittannië de suprematie op de wereldzeeën. Het land zou ook een beslissende rol spelen bij het uitschakelen van Napoleon in de Slag bij Waterloo (1815), waar Arthur Wellesley, de Hertog van Wellington, de Britse troepen aanvoerde. Engeland verwierf bij de definitieve vrede onder andere de Kaapkolonie, Ceylon (nu Sri Lanka), Malta en de Ionische Eilanden bij Griekenland.


De spoorwegen brachten een grote ommekeer in het vervoer
In de 19de eeuw bereikte Groot-Brittannië het toppunt van haar politieke en economische macht. Aan het begin van de 19de eeuw zorgde de Industriële Revolutie, die in Engeland begon, voor een ommekeer in de economische wereldgeschiedenis. De slavenhandel werd in 1807 afgeschaft, de slavernij pas in 1833. Na George IV (1820-1830) en William IV (1830-1837) kwam als laatste monarch van het Huis Hannover Koningin Victoria aan de macht.

Doedelzakspeler in de Krimoorlog
Haar lange regeerperiode van 64 jaar (tot haar dood in 1901) werd gekenmerkt door voorspoed en welvaart, maar ook door burgerlijk puritanisme. Niet voor niets is dit hele tijdperk naar haar vernoemd: de Victorian Age. Ze werd in 1876 tevens tot keizerin van India gekroond, en regeerde over een wereldrijk waarin letterlijk de zon nooit onderging. De buitenlandse politiek stond in het teken van de Krimoorlog en koloniale expansie, de binnenlandse politiek werd in de tweede helft van de

Koningin Victoria en Disraeli
eeuw vrijwel geheel beheerst door de tegenstellingen tussen de conservatieve Disraeli en de liberale Gladstone. Eind 19de eeuw werden er verschillende politieke arbeiderspartijen opgericht, die zich in 1906 verenigden tot de Labour Party. Begin 20ste eeuw bereikte het Britse Rijk het toppunt van zijn macht en regeerde over grote delen van Afrika, Azië en Noord-Amerika.

In 1901 werd Victoria opgevolgd door haar zoon Edward VII van het Huis Saksen-Coburg. Om de andere mogendheden in Europa op een afstand te houden wat betreft de hegemonie in de wereld koos Groot-Brittannië in 1904 de zijde van Frankrijk in de zgn. Entente Cordiale. Niettemin werd het land in 1915 meegesleept in de Eerste Wereldoorlog. Door zijn afkeer van de verschrikkingen die de Duitsers begingen deed koning George V (1910-1936) een opmerkelijke stap: hij gaf al zijn Duitse titels op en veranderde


1936, het jaar van de drie koningen
de naam Saksen-Coburg in Windsor. Zijn neef, Prins Louis von Battenberg, wijzigde zijn familienaam in Mountbatten.
In 1936 beleefde het land een echte constitutionele crisis toen troonopvolger Edward VIII kenbaar maakte te willen trouwen met de al tweemaal gescheiden Amerikaanse Wallis Simpson. In december van dat jaar deed hij afstand van de troon ten gunste van zijn jongere broer Albert (die zich koning George VI noemde).

Op buitenlands gebied was de regering vrijwel stuurloos en men sloot in 1938 zelfs nog een overeenkomst met Hitler-Duitsland, die waardeloos bleek te zijn. Ondanks bijna desperate pogingen tot bemiddeling raakte ook


De Battle of Britain
Groot-Brittannië betrokken bij de Tweede Wereldoorlog. Toen Hitler Polen binnenviel antwoordde Groot-Brittannië samen met Frankrijk op 3 september 1939 met een oorlogsverklaring aan Duitsland. In mei 1940

Winston Churchill
vormde Winston Churchill een coalitiekabinet en nam de leiding van de oorlogvoering op zich. Op het Europese vasteland, in Afrika en Azië verliep de strijd aanvankelijk dramatisch en verloren duizenden Britse soldaten het leven. Desondanks bleef het land in de Battle of Britain standvastig, en toen in december 1941 de Verenigde Staten in de oorlog betrokken werd keerde langzamerhand het tij. Tenslotte lukte het de geallieerden om in 1945 Duitsland te verslaan.

Na de oorlog werd begonnen met een dekolonisatiepolitiek, waarbij Groot-Brittannië zich onder andere terugtrok uit Indië en Birma. De voormalige kolonies bleven als zelfstandige staten verbonden met elkaar in het Britse Gemenebest (de Commonwealth). In 1952 kwam koning George VI


Koningin Elisabeth II
plotseling te overlijden, hij werd opgevolgd door zijn dochter Elisabeth II, die thans nog steeds koningin van Groot-Brittannië is. In de jaren zestig deden diverse regeringen pogingen toe te treden tot de

In 1973 trad Groot-Brittannië toe tot de EEG
Europese Economische Gemeenschap, wat steeds geblokkeerd werd door een veto van Charles de Gaulle, president van Frankrijk. Pas op 1 januari 1973 werd de toetreding tot de EEG een feit. In 1982 raakte Groot-Brittannië betrokken in een heuse oorlog, en wel met Argentinië om de Falkland Eilanden. Ten koste van vele levens werd de eilandengroep heroverd, wat de Conservatieve Partij van Margaret Thatcher in 1983 een daverende verkiezingswinst opleverde.

In de laatste decennia van de 20ste eeuw speelde een ander groot probleem: de Noord-Ierse kwestie. Protestantse Unionisten die koste wat kost aansluiting wilden behouden bij Groot-Brittannië staan lijnrecht tegenover de katholieke IRA, ofwel de politieke tak hiervan Sinn Féin,


Charles en Diana in gelukkiger tijden
die aansluiting wil bij de Ierse republiek. In april 1998 kwam het tot een vredesakkoord (het zogenaamde Goede Vrijdag akkoord), dat voorzag in garanties voor de protestantse unionisten dat Noord-Ierland onderdeel zou blijven van het Verenigd Koninkrijk zolang een meerderheid van de bevolking dat wilde. Nieuwe gewelddadigheden noopte de regering echter om Noord-Ierland onder rechtstreeks bestuur van Londen te plaatsen, een situatie waar pas dit jaar weer een einde aan kwam. Het Britse koningshuis kende ondertussen ook grote problemen, zoals de scheidingen tussen kroonprins Charles en prinses Diana, en de

Trooping the Colour, de viering van de verjaardag van de vorstin op de 3de zaterdag in juni
scheidingen van prinses Anne en prins Andrew. Ook de tragische dood van Diana in 1997 dompelde het land in diepe rouw.

De laatste jaren heeft Groot-Brittannië te lijden van aanslagen door moslim terroristen, mede door deelname van het land aan de oorlog in Irak. Op 7 juli 2005 werd Londen getroffen door terroristische aanslagen waarbij 56 doden en meer dan 700 gewonden vielen. Sindsdien zijn volgens Minister van Binnenlandse Zaken John Reid verscheidene nieuwe aanslagen verijdeld.

Kunst en cultuur.


Isaac Newton legde de basis voor de moderne natuurkunde
Zowel op het gebied van wetenschap en techniek, als kunst en cultuur neemt Engeland in de wereld een vooraanstaande plaats in. Wetenschappers als Isaac Newton en Charles Darwin, om er eens enkele te noemen, hebben met baanbrekende theorieën en vernieuwende inzichten de opvattingen van de mensheid veranderd.


Dickens (Oliver)
Met name op het gebied van literatuur kent Engeland wereldberoemde auteurs, zoals de grote toneelschrijver William Shakespeare (1564-1616), die ook vermaard werd om zijn prachtige sonnetten. Maar ook de verhalen van Herbert Melville (Moby Dick), Jonathan Swift (Gullivers Travels) en Daniel Defoe (Robinson Crusoe) behoren tot de wereldliteratuur. In de 19de eeuw gaf Charles Dickens middels zijn boeken kritiek op de toenmalige samenleving en de armzalige omstandigheden waaronder fabrieksarbeiders moesten leven. Veel 19de-eeuwse schrijvers zoals Sir Arthur Conan Doyle (Sherlock Holmes), Jane Austen en de Brontë Sisters zijn door de Britse posterijen met een postzegeluitgifte geëerd.

Charlotte Brontë (Jane Eyre)
In de 20ste eeuw komen we schrijvers tegen als Rudyard Kipling (Jungle Book), Graham Greene, George Orwell, Daphne de Maurier, Agatha Christie, Roald Dahl en niet te vergeten J.R.R. Tolkien, wiens boek The Lord of the Rings werd uitgeroepen tot beste boek van de vorige eeuw. De laatste jaren is Joanne Rowling met haar boeken over tovenaarsleerling Harry Potter geliefd bij jong en oud. Deze opsomming is allesbehalve compleet, een bewijs dat Engelse literatuur op eenzame hoogte staat.


Britse schrijvers, portretten uit de National Portrait Gallery

Hoewel minder bekend dan de grote Hollandse meesters zijn er ook een aantal vermaarde Britse schilders. Het hoogtepunt van de Britse schilderkunst ligt in de 18de eeuw, met namen als William Hogarth, Sir


Schilderij van Stubbs
Joshua Reynolds, George Stubbs en Thomas Gainsbourough. Grote namen uit de 19de eeuw zijn William Turner en John Constable. Verschillende werken van deze schilders zijn op Britse postzegels vereeuwigd.

Ook in de muziek neemt Engeland een vooraanstaande plaats in. Zo verbleef Händel lange tijd aan het Engelse hof, waar hij muziekstukken


The Mikado, een van de beroemde opera's van Gilbert and Sullivan
schreef als "Music for the Royal Fireworks" en "Water Music". Henry Purcell's opera "Dido and Aeneas" is een vermaard klassiek werk, dat als opera nog steeds wordt opgevoerd. Rond 1900 zijn de opera's van Gilbert and Sullivan en Groot Brittannië razend polulair, aan deze werken is een complete post-zegelserie gewijd. Andere bekende componisten uit de vorige eeuw zijn Benjamin Britten, Elgar (British Sea Songs) en Vaughn Williams. In de moderne tijd neemt Britse popmuziek een zeer vooraanstaande plaats in, met een groep als The Beatles als exponent. Maar ook deze

Met een serie gewijd aan The Beatles deed Royal Mail vele popliefhebbers een groot plezier
lijst is bijna eindeloos aan te vullen met groepen en artiesten als The Who, The Small Faces, The Hollies, The Kinks, ELO, David Bowie, Pink Floyd, Elton John, Robbie Williams, The Spice Girls enzovoort.

Landschap en natuur.
Groot Brittannië kent een enorme variëteit aan natuurschoon, elke streek heeft wat dat betreft bijzondere kenmerken. In het zuiden (Kent) vindt men lieflijke dorpjes en statige landhuizen met vaak prachtig aangelegde tuinen.


Het Lake District
Of ga eens naar de Yorshire Dales met z'n glooiende heuvels, het prachtige Lake District of de ruige Schotse Hooglanden. Overal kun je heerlijke wandelingen maken en plaatsjes bezoeken waar het lijkt of de tijd heeft stilgestaan. Welke regio u ook bezoekt, overal vindt u een enorme variëteit aan natuur en cultuur. Het historisch erfgoed is overal aanwezig, in de vorm van goed bewaarde en gerestaureerde kastelen, maar ook zijn er vele ruïnes van paleizen en kloosters. Engeland kent 9

Krijtrotsen
nationale parken zoals Northumberland, het Peak District en Dartmoor, waarvan het al eerder genoemde Lake District benoemd is tot First Green Globe Destination in the World. Hier bevindt zich ook de hoogste berg van Engeland, de Scafell Pike (978 meter). De hoogste berg van heel Groot Brittannië ligt in Schotland: de Ben Nevis (1343 meter). De hoogste top in Wales is de Snowdon (1085 meter), in het Welsh Yr Wyddfa geheten.

Als het flink hoost, regent het in Engeland "cats and dogs"
Groot Brittannië heeft een gematigd klimaat als gevolg van de ligging aan de Atlantische Oceaan. Waar u zich ook bevindt, nergens is de kust meer dan 125 km verwijderd. Het kan er flink regenen maar toch is het klimaat ook aangenaam, Engeland heeft gemiddeld meer zon-uren dan Nederland!

Het hele Verenigd Koninkrijk, dus inclusief Noor-Ierland, is een heerlijke bestemming voor een vakantie. De bevolking is bijzonder vriendelijk en


Door de komst van de Kanaaltunnel is de Hovercraft dienst op 1 oktober 2000 uit de vaart genomen
voorkomend, en zal een toerist graag behulpzaam zijn. U kunt er heen gaan voor de rust, maar ook voor een actieve of culturele vakantie. Er zijn uitstekende ferries die u in enkele uren naar Engeland brengen, maar ook kunt met de Eurostar via de Kanaaltunnel in een paar uur naar Londen met de trein. Engeland heet u van harte welkom!

Ton Vis.


Brief van 8 oktober 1840 met de eerste postzegel ter wereld, de Penny Black