Saarland, Duits of Frans? In eerste instantie heette dit gedeelte van Duitsland Saargebied of Saarbekkengebied, dat wil zeggen het gebied rond de rivier de Saar. Het gebied behoorde oorspronkelijk toe aan het Duitse Keizerrijk. Aan de rivier de Saar heeft het derhalve zijn naam te danken. De tweede belangrijke rivier in het gebied is de Moezel, die de grens met Luxemburg vormt. Kort voor het einde van de Eerste Wereldoorlog werd het gebied door Franse troepen bezet. Het Saargebied ontstond in 1920 na de inwerkingtreding (op 14 januari 1920) van het Verdrag van Versailles van 28 juni 1919, hetgeen het definitieve einde van de Eerste Wereldoorlog betekende. Duitsland werd op grond van artikel 48 van het Verdrag van Versailles verplicht gebied af te staan. Het gebied dat ontstond werd gevormd door delen van de Pruisische Rijnprovincie en de Beierse Palts. Het gebied ligt ingeklemd tussen Frankrijk in het zuiden, Luxemburg in het westen en de deelstaat Rijnland Palts in het noorden en oosten. De hoofdstad werd Saarbrücken. Saarland heeft een totale oppervlakte van 2570 vierkante kilometer en had medio 2011 iets meer dan 1 miljoen inwoners. Saarland bestaat uit 6 districten (Landkreise). De grootste economische activiteit omvatte de streken waar kolenmijnbouw plaats vond en de hoogoven- en staalindustrie gevestigd was. Gedurende de eerste 15 jaar (1920-1935) stond het Saargebied onder het bestuur van de Volkenbond (mandaatgebied), dat bestuurd werd door Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Bij de Vrede van Versailles was tevens bepaald dat Saarland na 15 jaar mocht kiezen tussen aansluiting bij Frankrijk of Duitsland, of handhaving van de "status quo", wat inhield dat het een Frans protectoraat zou blijven. In 1935 konden de inwoners van Saarland daadwerkelijk kiezen. Op 13 januari 1935 vond een "Volksabstimmung" plaats. In die periode bestond Saarland uit een mengeling van autochtonen (oorspronkelijke bewoners) en allochtonen (bewoners afkomstig uit andere gebieden/landen). Sinds de machtsovername in 1933 in Duitsland van de nationaal-socialisten werd het Saargebied een uitwijkplaats voor communisten en andere tegenstanders van de nationaal-socialisten. Voorafgaand aan de "Volksabstimmung" werd er door diverse groeperingen flink druk uitgeoefend op de bevolking. De tegenstanders van het nationaal-socialisme probeerden de kiezers ervan te overtuigen, dat men beter af was als men onder Frans bestuur zou leven. Er bestond echter ook een Nazipartij, die gesteund werd door de NDSAP. De Saarlanders die geen nationaal-socialist waren vonden echter dat zij bij Duitsland hoorden, ondanks het feit dat er op dat moment een partij aan de macht was die hen wat minder aanstond. Toen de stemmen geteld waren bleek, dat 90,7% van de stemmers aansluiting bij Duitsland wilde. Voor de "status quo" stemde 8,9% en voor aansluiting met Frankrijk slechts 0,4%. Als gevolg hiervan werd het mandaatgebied opgeheven en was het Saargebied weer een deel van het Duitse Rijk. Na de Tweede Wereldoorlog werd in 1949 de Bondsrepubliek Duitsland (West-Duitsland) gevormd uit de Amerikaanse, Britse en Franse bezettingszones, met uitzondering van de westelijk sectoren van Berlijn en van Saarland. Saarland kwam onder Frans bestuur te staan. In 1950 trad Saarland toe tot de Europaraad. In 1954 boden Frankrijk en Duitsland aan om het Saargebied tot op grote hoogte onafhankelijk te laten worden. Op 23 oktober werd en tweede volksstemming gehouden, nu onder de naam "Volksbefragung". Het voorstel werd door de stemgerechtigde bevolking verworpen met 67,7%. Op 27 oktober 1957 kwam het Saarverdrag tot stand. In dit verdrag werd gesteld dat Saarland toestemming, onder voorwaarden, moest krijgen om zich bij de Bondsrepubliek Duitsland aan te sluiten. Deze aansluiting vond plaats op 1 januari 1957. Een belangrijke reden voor deze aansluiting was, dat de Bondsrepubliek de Moezel zou kanaliseren, wat voordelig was voor het riviertransport van Franse waren. Een tweede voorwaarde was, dat op de scholen als eerste vreemde taal Frans gedoceerd zou worden. Dat vindt tot op de dag van vandaag nog steeds plaats. Ook de "toeristische" verkeersborden zijn in Saarland nog altijd tweetalig (Frans en Duits). Vergelijkbaar met de situatie in delen van België. Filatelistisch gezien is het Saargebied en Saarland een afgesloten geheel. De eerste postzegels werden in 1920 uitgegeven en de laatste uitgaven vonden plaats in 1959 (Saarland als Bondsland van de Bondsrepubliek Duitsland). De eerste zegels van het Saargebied waren postzegels van het Duitse Rijk en Beieren overdrukt met de tekst Sarre (Frans), Michelnummers 1-31 en postzegels van het Duitse Rijk met opdruk Saargebiet (Duits), Michel nrs. 32-52. Op 19 februari 1921 werden de eerste zegels uitgegeven met uitsluitend de landsnaam Saargebiet. Michelnummers vanaf 53. Op 30 april 1921 werden de landschapszegels van 19 februari 1921 opnieuw overdrukt. Nu met de nieuwe waarde aanduiding in het frans (centimes en Francs) in plaats van de duitse (pfennig en Marken). Vanaf 1 maart 1922 werden wederom landschapszegels uitgegeven nu uitsluitend met de waarde aanduiding in het frans (centimes en francs). Op 1 december werden de laatste postzegels uitgegeven met de landsnaam Saargebiet. Vanaf 1935 werden weer de postzegels van het Duitse Rijk gebruikt. De uitgegeven postzegels over de periode 1920 tot en met 1934 bestaan hoofdzakelijk uit uitgiften met afbeeldingen van landschappen of postzegels ten behoeve van de Volkshilfe. Op 9 april 1925 werd een tweetal zegels uitgegeven gewijd aan de Madonna van Blieskastel (Michel 102-103). In 1928 (Michel 126-127) en 1932 (Michel 158-159) werd tweemaal een serie luchtpostzegels uitgegeven. Als gevolg van de "Volksabstimmung" in 1935 werden op 1 november 1934 16 zegels uit voorgaande uitgiften uitgegeven met opdruk Volksabstimmung 1935 (Michel 179-194) en tevens 4 luchtpostzegels met dezelfde opdruk (Michel 195-198). Op 1 december 1934 werden nogmaals 7 postzegels uit eerdere emissies met dezelfde opdruk uitgegeven (Michel 199-205). Daarnaast zijn in de periode 1922-1929 32 postzegels uit de uitgegeven emissies als dienstzegel met opdruk DIENSTMARKE of DIENSTMARKE in zwart of rode opdruk uitgegeven. Alle postzegels met uitsluitend de landsnaam Saargebiet werden gedrukt bij Boekdrukkerij Vaugirard te Parijs. Alle postzegels van het Saargebiet mochten tot en met 28 februari 1935 als frankering gebruikt worden. Misfrankeringen met postzegels van het Saargebiet met afstempelingen van deze zegels ná 28 februari 1935 kunnen, als gevolg van het feit dat vanaf 1 maart 1935 uitsluitend postzegels van het Duitse Rijk gebruikt konden worden, niet voorkomen. Afstempelingen na 1 maart 1935 zijn volgens de gegevens van Michel altijd vals. Omdat een groot gedeelte van de postzegels van het Saargebiet een hoge cataloguswaarde heeft is het voor verzamelaars opletten geblazen. Het is dan ook verstandig om met name de duurdere stukken kritisch te bezien en bij twijfel is het verstandig om deze postzegels te laten keuren of alleen te kopen als zij voorzien zijn van een stempeltje of bewijs (BPP-geprüfte Stücke). Ook is het verstandig om de stempels van gestempelde zegels te vergelijken met de afgebeelde stempels, zoals die staan vermeld in de Michelcatalogus. Tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog (november 1944) bereikten de geallieerde troepen Saarland. Op 21 maart 1945 was het gehele gebied van Saarland bezet. Het postverkeer kwam vanaf die datum geheel stil te liggen. Vanaf 10 juli 1945 werden de strijdkrachten van de Verenigde Staten afgelost door Franse troepen. Het algemene postverkeer werd op 1 september 1945 weer heropend. In de periode 16 augustus 1945 tot 1 september 1945 was er al wel postverkeer mogelijk voor banken en grote bedrijven. Tot 16 december 1945 vond uitsluitend "barfrankierung" (baar geld = contante frankering) plaats. Ondanks het feit, dat op 17 december begonnen werd met het gebruik van postzegels voor de Franse zone (Algemene uitgaven) tot het moment dat eigen postzegels gebruikt zouden worden, werd de "barfrankierung" daarnaast noodzakelijkerwijs gehandhaafd. Ingaande 20 januari 1947 werden eigen postzegels met de landsnaam Saar ingevoerd met als frankeerwaarde Pfennig en Mark. De geschiedenis herhaalt zich. Ingaande 20 november 1947 werden deze postzegels opnieuw uitgegeven, nu echter in zwart of rood overdrukt in de frankeerwaarden Centimes en Franc. Er zijn twee druksoorten Urdruck en Neuauflage. Voor de verschillen tussen deze twee druksoorten verwijs ik u naar de Michelcatalogus. Zegels met opdruk Saar zijn uitgegeven in de periode 20 januari 1947 tot en met 10 december 1956. In tegenstelling tot de uitgaven van voor 1940 hebben de postzegels van de naoorlogse periode veel verschillende onderwerpen. Onveranderd zijn ook hier weer de vrij hoge catalogusprijzen en het feit, dat men goed moet opletten op de afstempelingen van gebruikte zegels. Uitsluitend in 1949 zijn een twaalftal Dienstmarken uitgegeven met het wapen van Saarland. Vanaf de aansluiting met de Bondsrepubliek Duitsland (1 januari 1957) tot en met 6 mei 1959 zijn nog postzegels van de Bondsrepubliek Duitsland met vermelding van de landsnaam Saarland uitgegeven. Zie Michelcatalogus Saarland als Bundesland der Bundesrepublik Deutschland). Na 6 mei 1959 zijn geen postzegels met inschrift Saarland meer uitgegeven en zijn de postzegelemissies van de Bondsrepubliek Duitsland, net als in alle 15 andere deelstaten (Bundesländer) in gebruik genomen. Gelet op het feit, dat het overgrote deel van de inwoners van Saarland van Duitse komaf is, is het niet verwonderlijk, dat Saarland en zijn inwoners ondanks de machtswisselingen hun gevoelens voor Duitsland altijd groter zijn geweest dan hun Franse gevoelens. Maarten Veuger