Eind vorige eeuw hoorde je dit wel eens op de TV. Je bent jong en je wil wat. De lezers van dit blad zijn allemaal (relatief) jong en willen inderdaad iets. Wellicht niet zo iets als door de betreffende omroep werd bedoeld, maar wel een bezigheid die je vreugde en/of genoegen schenkt.
Nu zijn wij allen daar al mee bezig. Bijna iedereen op zijn of haar manier. Wel zie je veel overeenkomsten bij het beoefenen van onze hobby. Verzamelen van een land, al dan niet begrensd door een periode van de uitgiften, een bepaald thema of juist stempeltypen.
Toch is er blijkbaar behoefte aan specialisatie. Dat blijkt uit de inhoud van de NVPH-catalogi die de laatste decennia verschenen. Vrijwel elk jaar zag je een onderwerp uitgelicht. Voorbeelden zijn: plaat- en etsingnummers in 1991, puntstempels in 1993 en kleinrondstempels in 2003. Voor de volledige lijst kijkt u naar de achterkant van de meest recente catalogus.
Deze publicaties zijn een succes gebleken. Er is nu een aparte catalogus op de markt gebracht, de specialiteitencatalogus 2006-2011.
Onze Beatrix-uitgave, een ontwerp van Peter Struycken, leent zich bij uitstek
voor een nadere bestudering in een speciaalverzameling
Heb je nu een partner en ook nog (klein)kinderen of vallen de pensioenrechten iets tegen, dan zul je een beperkt budget voor het opzetten van een verzameling van die speciale gebieden hebben. Toch is het mijns inziens mogelijk om de platgetreden paden te verlaten met het inzetten van geringe middelen.
Dan maar geen halfrondjes type A, B of C op de emissie van 1852. En het aantal kleinrond stempels is wel erg talrijk. Natuurlijk kun je een beperking opnemen in de reikwijdte van de verzameling. Bij kleinrond bijvoorbeeld alleen de spoor-, tram- en bootstempels met Arabisch of romeins cijfer. Er zijn ook andere mogelijkheden. Meerdere landen hebben ooit een zegeltype ingevoerd die een lang leven hebben gekend. Of zelfs nu nog kennen. Ik noem enkele soorten bij de naam waar zij bekend van zijn.
| * | Zweden: | 'Tre kronor' of 'drie kronen'. |
| * | Noorwegen: | Posthoorn. |
| * | Nederland: | Beatrix, inclusief 'inversie'. |
| * | Groot Brittannië | De Machins. |
Dan is er met een iets groter budget te denken aan andere soorten zegels die juist door het doel waarvoor zij zijn ingevoerd vele varianten kregen. De Australische zegels met de afbeelding van koning George V is een goed voorbeeld. Van hetzelfde land zijn de 'Kangaroos' ook beslist een nadere studie waard. De laatste vergen toch iets meer zakgeld. Bij de twee laatstgenoemden zijn ook het grote aantal watermerken en de notities van de drukker op de velranden indrukwekkend. Bij de Australische zegels kunt u ook gebruik maken van enkele speciaal catalogi, uitgever Brusden White.
De Noorse 'Posthoorn' zegels worden al sinds 1872 uitgegeven,
de laatste uitgave dateert van 2005.
Een goede catalogus is onontbeerlijk om alle verschillen van de diverse uitgiften, over zovele jaren, goed te kunnen onderscheiden.
Zelf zult u er ook wel een paar aan deze lijst kunnen toevoegen. Een ding hebben de zegels uit deze opsomming gemeen. Gestempeld kennen ze vaak de allerlaagste notering in de betreffende catalogus. Behalve de 'Kangaroos' dan. Daarom is het mogelijk om met beperkte middelen al een goede start te maken. Een suggestie: koop een grote doos kilowaar Engeland en je hebt al een prachtige start van een verzameling zegels in het type die Alfred Machin ontwierp.
De Britse Machin-zegels zijn, door hun grote verscheidenheid in druktechnieken, typografieën en perforaties, een dankbaar onderwerp voor nadere bestudering.
Wellicht vraagt u zich af hoe je met Beatrix een speciaalverzameling gaat opzetten. Eigenlijk zou ik dit niet moeten vertellen want u bent zelf aan zet. Maar toch. Er zijn verschillende tandingen. Wat kom je tegen in postzegelboekjes? Hoe worden rolzegels genummerd? Op de velranden zie je artikelnummers en aanduidingen van de drukker met betrekking tot het etsingproces. Leg de zegels eens onder een UV lamp en zie het verschil in papiersoorten! Ook zijn zelfklevende zegels doorgestanst om verzamelaars tegemoet te komen.
De veertigste verjaardag van de Machin-zegels werd in 2007 gevierd
met dit speciale velletje, als eerbetoon aan de ontwerper Arnold Machin.
Bij de 'Machins' zie je nog andere aspecten. Regionale uitgiften voor (van een website geplukt) 'Scotland, Northern Ireland, Wales and Monmouthshire (usually simply called 'Wales'), and the Isle of Man'. En ook hebben de posterijen van Hong Kong tot vóór de overdracht aan China de beeltenis gebruikt. Maar ook hier is zo'n beetje alles wat bij Beatrix werd opgemerkt van toepassing. Ook overgenomen van de internet, zelfde pagina: 'Collecting Machins offers many possibilities since there are so many varieties. Face value and color are the most prominent differences; and now there is the elliptical perforation (syncopated) in addition to the regular perf.'. Engelsen gebruiken het woord syncopated voor een afwijkende tanding zoals de elliptische vorm die wij ook bij de Beatrixzegels zien. Maar ook de roltandingen uit de vorige eeuw worden door die
Firmaperforaties op postzegels, ook wel 'perfins' genoemd, worden door veel verzamelaars uit hun collectie geweerd omdat de zegels hierdoor 'beschadigd' zouden zijn. Perfins zijn daarom relatief goedkoop, en er is een leuke verzameling mee op te zetten.
'In the 1980's, several Machins were sold with underprints, that is, an image on the gum side of the stamps. These were used to identify sold at a discount from face value. These are described in the Machin FAQ. You can go directly to it at:'
http://www.gbstamps.com/machins/faq3.html#faq18
Vertaald: kortingszegels herken je aan een notitie op de achterzijde.
Kortom, met beperkte middelen is het mogelijk om iets meer te doen dan het invullen van de vakjes in de diverse voordrukalbums. Ga je het resultaat tentoonstellen, houd er rekening mee dat er geen Groot Goud in zit. Alleen al het aspect zeldzaamheid zal laag scoren.
Succes met uw poging(en) om iets nieuws te beginnen.
Henk Kuster